Kiessak(erie)

Betekenis:

1. Kiessak = gortigaard, niet echt de meest propere persoon van het universum

2. Kiessakerie = smeerlapperij, vuile troep.

VB:

1. "Gie zie lichtjes ne kiessak! Of peis je dak da gjistig viene, daj gie puft in men oazichte, scheetn lat in me stuutedoze en de kuttels uut je neuze tussen de straciatella up miene dame blanche strooit?!"

2. "Gistern kjirde men erte nommeki. K woare hjil vergeetn dat er nog nen olve joehoert in de frigo stoend van vorige zundag. Hjil beschimmeld! En stienkn! Zukke kiessakerie, nie normaal. Mo de kiekns ent ogliek nog upgeetn."

Kluntn

Betekenis: Dwaas, oen, oelewapper.

VB: "Mo haha, wukken ei is dádde zeg! Je stoat doa an de naftepoempe te tankn, je fringt te laote met diene derme woadeure dat de nafte up ze schoen' lopt, je stoat e kart te vloekn, je kuus et up, je tert in zen oto, je zet an EN JE VERGIT DIENE DERME DER UUT T'OALN! Hahaha, wuk ne kluntn is me dadde! Zo lachn dak moete doen, k'en der zeer van in me buuk."

Variant: Kluntn Oliebol.

Kalut

Betekenis: Toestel, apparaat.

VB: "Mo vint toch, da goat nog joarn deurn voa dak ik deur' en oe da zukke Sensoa-machine werkt, peis ek. 'k En da kalut nu in de prieze gestookn, vanboovn kaffiepoeier der in gedoan en ne klik woater in diene reservoir, mo wuk nu? E ki goe dermee schudn zeekre? Ooooooooooow!"

Jeste-pee

Betekenis: Stoefer, pocher.

VB: "Mo vint, joengne, stikt je Pokemonkoartn i je gat, keirel. Met ol je prèètn, 't is nie omdaj e poar koartn mjir et dan ik daj moe peizn dajt ól zyt, wi joengne, vuule jeste-pee daj zyt!"

Variant: Jestekakkre.

NVDR: Wordt uitgesproken met de 'zzj' van 'Georges'.

Jeun'n

Betekenis: 1. Zich amuseren, 2. Iemand een plezier doen

VB:

1. "Mo vint, eek ik me gejeund van 't weekend! Twee doagn an de zji, emelste schoon were, gin wolksje an de lucht, zunnebrand à volonté en niet te veel Ollanders. Ideoal!"

2. "Danny - ge wit wel, dendien die e bitje innewoars weunt in die kasse van een uus - is nu up zyn eign begun é. Ne goe stielman, no 't schient, en ol direct deftig materiaol in zn ateljee. 'k En ol zitn peizen voer em te vroagn voer uus plafong te schildern, we kun olzowel em etwuk jeun'n by damme een vroagn damme van oar noch pluum' ken'n."

Iezerweg

Betekenis: Spoorweg.

VB: "Mie voadre was nen arte werkre, je wrocht ie by den iezerweg. Mo jee moetn stopn van ne zjirre rik, van oltn gestoopn te stoan. Tringbiels legn, ge meugt da nie oenderschatn!"

Ievollig(oard)

Betekenis:

1. Ievollig: a) Ongemakkelijk oneffen, b) Beschikkend over een erg onhandig formaat

2. Ievolligoard: Een nogal grofgebekt iemand

VB:

1a. "'k Zyn gistern e ki te voete toet by Danny en Karien gewist. Mo ge wit ze weun' é, redelijk innewoars? Awel, die dreve is volledig in gravé mo da ligt vul pitn en bultn. Zukn ievollig ende! 'k En verre up me gat geleegn."

1b. "Ja man! Bie den Ikea steekn ze under tuug toch dikkerst wok in immens ievollige doozn wi! Zodoanig lank daj overol oapert, met oekn en kantn woadeure daj ze nie ijje koffer krygt of zodoanig bombastisch daj met tween moe zyn voe ze te droagn. Mo wel goekoop, dadde wel. En goe boeletn."

2. "Gunter Lamoot of Raf Copns? Kweetnt lik nie, 'k zyn eiglik nie an ievolligoards. 'k En liever kluchtigoards die gjistig kun' zyn zoender da ze oltied over kakn, zjikn, kloatn en pruum' moetn klapn."

Innewoar(t)s

Betekenis: Een beetje afgelegen van de weg

VB: "Beggendoet, ge moe gy Danny en Karin weetn weun! Aj van platse komt, de twidde stroate no reks, pakt ne meter of oendert rechtndeure en toen die kasse van een uus up je lienkerkant. 't Is met e lange dreve en 't stoat e bitje innewoars."

Indlijks

Betekenis: Enorm, heel veel.

VB: "Mo vint toch, ik èn gistern indlijks veel sjanse get! 't Schilde gin oar of 'k moest et vandoage nie mi noaverteln oe dat diene camiong nipt nefferst mie in een etaloage gevlamd is!"

Up d'hoage sloan

Betekenis: Langs de neus weg informeren.

VB: "Zoesse zy nu ol in verwachtienge zyn van eurne derdn of nie? Ze woarn ollesiens ant probeern... Weet je wuk, kgoan e ki up d'hoage sloan en zogezeid vroagn of dat da normaal is dasse lik zo spuugachtig is!"

Heelsan

Betekenis: Constant, voortdurend.

VB: "'k Zoen doa de krul van krygn é, dat er ene mè ne vier-maal-viere heelsan in me gat zit te kottern!"

Hildig/Hildigoard

Betekenis:

1. Hildig = (over personen:) kloek / (over iets algemeens:) behoorlijk, nogal.
2. Hildigoard = een kloek manspersoon

VB:

1A & 2. "Wuk zeg je? Dak ik nog hildig stoan? Bejoak ja, 'k zyn ik ne hildigoard, moa wok nie voe te zegn dik é!"
1B. "Vint toch, 'k en ier nog eeeeeuuuurn werk! 'k Goan nie thuus zyn tegen te zessen wi skeetje, 't zal hildig achte zyn peis ik."

Herre

Betekenis:
1. Kier (onder een deur, onder of naast een raam...)
2. Dwaze trees

VB: "Gotverdegodver! Wien is die dwoaze herre die ier die deure up e herre loatn stoan et?! De drie cavia's zyn weggeloopn!"

Habbe

Betekenis: open vleeswonde.

VB: "Ajjjjjjjeuh! Past e ki e bitjen up, vint! 'k Zyn vorige weke van den trap gevoln en 'k en e habbe up me rik. 't Is sjiek daj myne moat wilt zyn en da wilt toogn, mo 'k en toch liever daj nie mi azo up me schoere sloat!"

Goetjeriek / Goeriekre

Betekenis: parfum, odeklonje.

VB: 'Jawadde, eej gy goetjeriek (of ook 'goeriekre') angedoan messchien? 't Zyn ol bloemn da'k rieke van een eure verre!'

NVDR: De uitleg is uiteraard logisch, het gaat hier om 'iets dat je goed doet ruiken'.

Gruchte

Betekenis: lawaai, geluid.

VB: 'Vint toch, 'k en lichtjes met de poepers gezeetn gisternoavn! 'k Woare olljine thuus, 't was ol olf doenkre en 'k oarde nommeki gruchte up zoldre! Nu, 't was geweun me schoanmoedre die eur probeerde los te trekken, mo toch: 'k an ogliek verschootn wi.'

G'ass(e)reerd

Betekenis: vrank en vrij, stoutmoedig.

VB: 'Vint toch, 'k gelove daj gy nog e redelijk g'assreerde zyt nji! Sorry wi, moar ik adn eiglijk wel eerst da roze boajtje gezien, en ge snakt gy da verre uut m'n andn!'

Variant: Zoals dit het adjectief is, bestaat er ook een zelfstandig naamwoord van. Voor een jongen/man heeft men het dan over 'ne g'assreerden duuvle', bij een meisje/vrouw over 'e g'assreerde bette'.

Gletsig

Betekenis: glad.

VB: 'Vint toch! Past up aj buutnkomt, want 't is gevroozn en 't ligt emelste gletsig up de boane! 'k En doazjuuste ol up me gat gelegen!'

Variant: in plaats van 'gletsig' wordt ook wel eens 'glets' gezegd.

Geirnoar

Betekenis: garnaal.

VB: "At er een twod is dak nie kunne, ton ist wel geirnoars peeln. An de kust is da pertank e gjistige bezigoedinge: e bitje zitn peeln en beistdien ne goe bruun'n drienkn. Of ne bloentn, k'wiln der van of zyn."

Opmerking: een leuke woordspeling is het om te vragen 'eet je gy wok geirn oars?', waarbij de 'geirn' (=graag) in een andere setting wordt gebruikt en de andere persoon op het verkeerde been wordt gezet.

De GAT-special

'Gat' op zich is uiteraard geen typisch West-Vlaams woord, maar hieronder bundel ik even de in zwang zijnde uitdrukkingen en gezegdes.

1. We zyn were 't gat ofgeschootn

Betekenis: We zijn in snelheid gepakt door de concurrentie.

VB: "Zwiegt van die dagbloadn é! Wyder wiln vriedag e reportage moakn over die bejoarde vrouwe die vandoalestreekn et uutghaald met e doze eiers, emme zyn olwere 't gat ofgeschootn van 't Latste Nieuws."

2. Ge kud eur deur de splette van je gat trekn.

Betekenis: ze is verdomd slank!

VB: "Mo vint toch, ej Zjislène Nuutns ol gezien in da programma van modeljes? E snelle is dat ol lange nie mi, mo ge kud eur nog oltied deur de splette van je gat trekn wi zeg. Ge kunt er e broad mee snien!"

3. 't Gat schoane en

Betekenis: De mogelijkheid hebben om gebruik te maken van een handig uitkomende situatie, 'de kans mooi hebben om iets te doen'.

VB: "Haha, zen oeders zyn up reize, jis zelve in congé en ze mokke is ves were van vuuf moandn stage in 't buutenland. Beist datn 't kot voer em olljine et, zaltn der wel van profiteern. Je zal 't gat schoane en!"

4. Ze gat kjirn.

Betekenis: Slecht worden, gezegd van (vooral vloeibare voedingswaren): melkproducten, soepen, sauzen...

VB: "Oeie, 'k an zoaterdag e bitje room oovre van in de sause en kwille ze nu vier doagn loatre gebruukn, mo 't stienkt nog nie reedlijk! Die room et ol ze gat gekjird."

Variant: 'An-ols komn', zelfde betekenis.

5. Up 't latste gat / Up de latste stekke

Betekenis: op het nippertje, op de valreep

VB: "Vint toch, ge zy wok ne vreen wi gie! Ge wit ol drie weekn daj die schooltoake moe moakn en wanneer begun je deran? De zundagaovnd loate! Moet dat eiglijk oltied zo up 't latste gat zyn va joen?!"

6. Ne gatlekkre

Betekenis: een mouwveger

VB: "Vint toch, ge meugd em nie zien of je stoat olwere bie den boas mouwe te frotn. En ken didde gedoan, en ken dadde gedoan, en dadde is fantastisch gelukt, en kgoan dadde nog doen, zyk goed of zyk goed? Kiek é, tegen zukke gatlekkers kuk dus nie é!"

7. 't Gotegat

Betekenis: de gootsteen

VB: "Jah, die room et ze gat gekjird, giet em mo in 't gotegat."

8. Met e lank gat

Betekenis: met tegenzin

VB: "Hahaha, ge moed em zien, 't is met e lank gat wi datn noa 't schole goat. Mo ja, ja'd gat schoane nji, zen oeders zyn up reize en ze lief is juste were thuus, mo azo ist em nie mi gelukt voe up 't latste gat zyn uuswerk nog te moakn... Ze lief is trouwens stief vermoagerd, ge ku ze verdimme deur de splette van je gat trekn."

9. Etwien in 't gat steekn

Betekenis: iemand voor de kar spannen voor een minder prettig werkje

VB: "Pfff, der ligt doa nog e doze opengesmeierde eiers up den trottoir in de Nieuwstroate, en da's een van de stroatn dak ik normoal gezien moetn upkuuschn. Mo wacht eki! W'en ne jobstudent voe 't moment, kgoan rap dendeen in 't gat steekn! Pientje, Daniel? 't Stoa nog ne bak in de kamjenitte."

Gevlad

Betekenis: geschaafd, een zeer lichte vleeswonde van bij een val of hapering.

VB: "Ejje! Past e kir e bitje up é zeg, aj mynen oarme vastepakt! Endj-in-endje loopn, ol goed en wel, mor oed er rekeninge mee dak gistern mynen oarme gevlad één beinst dak up boane woare met Madeleine. 'k En der ol e bitje roa zolve an gedoan, mo 't piekt ogliek nog olsan e bitje."

Goapstoake

Betekenis: Persoon - meestal gezegd van een vrouw - die tot vervelens toe en tot grote ergernis van het 'onderwerp' staat te staren en gluren. Zonder schroom of gêne, terwijl het eigenlijk niet echt past in die situatie.

VB: "Moej nu ne ki ne goen weetn?! 'k Wandele doa gistern langst stroate, tope mè Madeleine. 'K An juste achter e doze eiers gewist toe Schaoverlyncks en 'k zyn were up boane nor uus, en 'k volle over ne losliggenden teegle. Ik ol zo lank of dak groot zyn tegen dek, die eiers noa de wuppe, brokke verschjin, en Madeleine eurne plissé rok olf ofgetrokken, want 'k an me probeern vaste te grypen doaran. Stoend die goapstoake van Moazjes doa toch wel were te kykn zeekre! En ge moe nie peizn da ze mie gienk elpn é! Nenjin, geweun zoender boe of ba e bitje stoan kykn lik ne vuule ramptoerist! Noaste kji smytek men eiers tegen eur façade."

Fernien

Betekenis: Klein ongedierte, gaande van vlooien en bladluizen tot fruitvliegjes en dergelijke.

VB: "Vint toch, wuk is da mè myn tomatteplantn?! De bloatn zyn olf uutgéétn van de bjisterie! 't Zit gotverdikke vul fernien, woar is myn pulle dak eki kun fleitn?

Fersette

Betekenis: vork. Ook dit is eigenlijk een afgeleide, meer bepaald van het Franse 'fourchette'. Wordt langs de kanten van Antwerpen trouwens 'een ferket' genoemd dacht ik.

VB: 'Ejla, Kayleigh, it eki mè mes en fersette nji schatje! Nie mè jen andjes! Nint, da dient nié voe met erweetn te schietn! Vint toch, ambetant kind, gè gie zeekre hadéhadé?!'

Fichtig

Betekenis: vijftig

NVDR: Wordt vooral in de streek van Izegem gebruikt, maar misschien ook elders (meld het mij gerust). Elders in West-Vlaanderen komt ook 'vichtig' of 'fiftig' voor.

VB: 'Witje oevele bustelsteirtn dak ik an stikn gesleegn en up dienen inbreekre, voa datn van zezelvn gienk? Fichtig! Best dak juuste in de bustelfabrieke in Izegem woare, of kwete nie wuk dak anders gedoan giengn én.'

Fretn

Betekenis: Eten, in sommige gevallen - maar niet noodzakelijk - zelfs ook 'vreten', waarvan het wellicht wel afgeleid is.

VB: 'Ligt er ier nog etwuk voe te fretn? Vint toch, eek ik oengre! k' Zoen e peird zynne rik uuteetn.'

Afgeleide: 'Fret bjitn!' Wordt gezegd wanneer iemand iets niet lust, dat volgens de toehoorders nochtans echt wel lekker is. Komt neer op 'ga bieten vreten, man'.

En nog in de rand: 'Van lekkemelippe' kan dan gebruikt worden om die 'Fret bjitn!' nog wat kracht bij te zetten: 'mo how vint, tis pertangs stief goed voe 't eten, tis echt van lekkemelippe wi ier!'

Fleitn

Betekenis: 'met een spuitbus tekeergaan', vooral gebruikt bij deodorants maar ook bij insectenverdelgers (bijv. om vliegen dood te spuiten). Toegegeven, wordt in mijn kennissenkring enkel en alleen gebezigd door mijn grootmoeder, dus ofwel is het een neologisme van harentwege, ofwel is het iets dat vooral door de oudere bevolking wordt gebruikt.

VB: "Vint toch, da zit ier were zwort van de vliegn é, wien et er nu were d'achterdeure loatn openstoan atn binkwam? Ge zied ier nie in de kerk'é zeg, doet die deure were toe achter je gat! How, woa ligt de pulle vo mee te fleitn ier etwoastn?

Fruljes

Betekenis: Tierlantijntjes, lintjes, knoopjes in een bloemetjesvorm, kleermakers zullen er beter termen voor vinden dan ik. 'Fruljes' horen bij de kledij van dames die houden van overdreven veel make-up, een flashy zonnebril van Gucci, gouden oorbellen die weerkaatsen tot in de naburige gemeente, hoge hakken, een Nero-kefferke in hun Louis-Vuitton, en dus ook een blouse met fruljes. Of een bikinisetje met fruljes. Ge weet wel. Fruljes.

VB: "Ja, daaaaaaaaaaach madam, komme kik ki kiekn voe ne nieuwe soetjain, wuk is joe dierste merk? En is da met e goedne sluutiengsje en met vele fruljes vwo me bostn? Mo vint toch, jaaaaa, wukke schoon ansambeltje met dat oenderbroeksje mè keuntjes up!"

Frings

Betekenis: Remmen (zelfstandig naamwoord).

VB: "Vint toch, 't kwam doa juste ne trakteur de boane upgevloogn ak ik doa kwamme gereen! K'en doa meugn up me frings goan stoan, 'k loage verre deur me voorruute. Vanaf tonne affeseerde het wok nie mi."

Frikkelgat

Betekenis: Iemand die niet zo goed en lang kan stilzitten, die tijdens een lezing, in de kerk, in de klas, constant heen en weer zit te schuiven en geen seconde onbewogen blijft.

VB: "Vint toch, dat oed wuuvje van in de tneegntig is toch e wrjid frikkelgat nji. Da zit heel den tied roend te droain up eurne stoel, bachtn eur te kiekn, te sleiern met eur schoen' over de vloer... Ke komme der toppenerveus van!"

NVDR: 'Frikkelgat' wordt vooral gebruikt voor ongedurige vrouwen, terwijl bij mannen eerder 'e frikkeloare' wordt gezegd.

Erweetn

Betekenis: erwten.

VB: "Dreetn lat scheetn van erweetn 't eetn."

Etwoastn / Etwots en etwuk / Etwien

Betekenis: ergens / iets / iemand.

VB: "Vint toch, 't is ier lik veranderd bie gistern. Et er etwoastn etwien etwots/etwuk gezien?"

Emelste

Betekenis: heel erg, enorm.

VB: "Vint toch! Vint toch! Echt, mo echt... Grrrr, k'zyn emelste wroed! Dul, niet te doene! 'k En vergeetn Thuis up te pakn!"

Eksevel

Betekenis: (figuurlijk) serpent, zeer irritante vrouw met een inslecht karakter, een harde tante.

VB: "Vint toch, is me dat een eksevel, die Anke Van dermeersch. Oltied direct in den aanval, oltied up dazelfde belerende toantje, met da viengertje... Bweh, k'zyn der nie an!"

Ellebranders

Betekenis: Onverbeterlijke belhamels, schorremorrie.

VB: "Vint toch, die acht kienders van Batailles, da zyn godverdikke ollemolle nog e bitje ellebranders wi. Gistern en ze mie van me velo getrokn, me velo an stikn gestampt, me mouwn olachter a me rugge vastegeboen, me schoen' ofgetrokn en men oar ofgesneen. Nog die sjanse da'k nu nie mi direct noa de coiffeur moete."

Ertepit

Betekenis: inkijk, vooral gezegd bij vrouwen. Denkbeeldige plaats ergens tussen de borsten.

VB: "Vint toch, zukne decolleté! Ge kunt verre eurne ertepit zien!"

In de rand:

1. 'Veel volk in de stoasje': wordt gezegd van een vrouw met een weelderige boezem.

2. ''t Fruut angt lege vandejoare': wordt gezegd van een vrouw met hangborsten.

Elletuut

Betekenis: Elleboog.

VB: "Weet je wuk dak ik belachelijk vien'? Van die laptjes da ze up de elletuutn van vestjes noain! Lik doenkerbruun up beige vestjes en ol. Vint toch, oe dwoas!"

Endeklokke

Betekenis: klokkengelui dat aangeeft dat er een inwoner uit de desbetreffende parochie is overleden.

VB: "Oeie, k'en doajuuste d'endeklokke oarn luw'n. Vint toch, 't is t'hoopn da Fielemongsje nie overleedn is wi, want je moeste nog weretrakteern."

Dretse

Betekenis: slonzige vrouw.

VB: "Jadadde, wukke dretse is dádde zeg! Eur oar slekkevet, eur imde da noa 't oed zwjit stinkt, en e verdroage krote oloender an eur neuze. Kie-zig! Vint toch, wukke dretse."

Dam

Betekenis: tegelstrook rond de woning

VB: "Vint toch, da's moeilijk voe e kluchtig voarbeeld te viendn roend nen dam. Nen dam, da's geweune de stroke van tegels roend een uus, dus jah..."

Deirlijk

Betekenis: zwakjes, flauwtjes.

VB: "Pffff, 't was moa e deirlijke trouwfjiste. Gekaptboln met erweetn en petatn in de scheule, is da nu wel ne dessert?"

Dul

Betekenis: 1. kwaad, 2. niks ontziend

VB:

1. "Vint toch, moej doavoarn dul zyn, omda we geweun voe de leute e ki junder deurn toemetseln? Kuj gieder écht nie tegen e kluchtje nu daj getrouwd zyd?"

2. "'t Is nog e dulle wi, Goedele Liekens. Z'ed serieus wa oar up eur tandn, ge ziet da genoeg in da program up den tv. En ajt mie vroagt, toen ed ze mjir oar up eur tandn, dan euhm, elders."

Dinne doen

Betekenis: schrikken, raar opkijken, (lichtjes negatief) verrast zijn.

VB: "Vint toch, de vesche trouwers goan nog e bitje dinne doen a ze achter de fjiste thuuskomn en zien da we under voor- én achterdeure toegemetseld één! Nu, w'en ene bakstjin loatn lign, dazze e ruute kun' insmietn voe bin' te groakn. Ze kun' nie kloagn."

Doenienge

Betekenis: 1. Woonst (meestal een mooi exemplaar), 2. Houding, manier van doen.

VB:

1. "Vint toch, Deborah éé misschien moa beroep gedoan en stoend nie up d'jiste reke a ze 't verstand uutdeeldn, mo met dasse nu getrouwd is met diene rieke smoetre weunt z'ogliek in e kasse van een uus. Gow, 't is woar é, 't is e ferme doenienge."

2. "'j Is lik nie in zynen oak, geloav'ek. Je zegt verre niet, je lat zyn eetn stoan en j'is e bitje bljik. 'k Zient an zen doenienge datn e bitje ziek is."

Doendigoard

Betekenis: levendig persoon, iemand die niet goed kan stilzitten.

VB: "Vint toch, 't is lik nog ne doendigoard nji, junderne Kyentho. 'k En't lik ol in de goatn g'et dat'n in 't latste olf'eure dertien kjirs de katte van den trap no beneen gesmeetn et. 't Zit leven in!"

Droef

Betekenis: 1. stout, 2. nipt

VB:

1. "Vint toch, diene klinstn van Sam en Kelly kan et nie loatn van droef te zien é. Ze zyn nog mo under gat gekjird of je doet ol dieng datn nie mag! Wuk zeg ek, je zoed et nog doen beinst da ze der stoan up te kiekn ook, verdimme!"

2. "Oeie, 't is kart voa den vuuvn, 't is tien minuutn rien noa den Aldi aj nie voa de luchtn moe stoan wachtn, en te vuuvn sluut den Aldi. 't Goat droef zyn zeker, voe der nog up tied te groakn?"

Afgeleide:

Ne droevoard: een stouterik. VB: "Eee gie droevoard! Ge meugt up miene schoat zitn mo 't is nie voe in miene decolleté te kiekn é zeg!"

Deurejoagre

Betekenis: een spichtig (mans)persoon, opgeschoten en aan de magere kant.

VB: "Vint toch, woar is den tied van Vincent Rousseau, diene moagere loapre! En van Mohammed Mourhit, joenges toch, nog zuk een die vel over bjin was! Gohgooooh, da woarn eigenlijk nog e bitje deurejoagers wi."

Ne drendle

Betekenis: een sliert.

VB: "Vint toch, oe noemt diene film were van die twee oendjes die olletwee an dezelfde drendle van spaghetti zitn 't eetn, elk ol ne kant, toet da ze met under lipn tegen mekoar zitn?"

Carnesjeire

Betekenis: boekentas.

VB: "Vint toch, ols kind ek ik oltied te voete no 't schole gewandeld en me carnesjeire up me rugge gedreegn, en nu é, nu loop ekik hjil voorovergebogen. Vree slicht voe je rugge, mo ge zie wel rapper eurocentjes up de groend lign."

NVDR: Zelf heb ik altijd 'carnesjeire' horen gebruiken, maar ook 'carresjeire' zou blijkbaar wel ergens gebezigd worden. Varieert dus van streek tot streek.

Commisje

Betekenis: boodschap.

VB: "Vint toch, is dat ier e zottekot! 'k Moete nog dwiln, 'k moete nog striekn, 'k moete nog de ruutn woschn en 'k zoen nog moetn commisjes kun' doen wok. 'k En driengend nog chicletn noadig, e trosse banan' en ves broad voe mornuchtnd."


Afgeleide:

E bescheetn commisje: een maat voor niks, nodeloze moeite, zoals in ' 'k en doavoarn me koffer vulgeloadn met ofvol en nu kom ek an 't containerpark en zie'k dat geslootn is. 't Is were e hjile bescheetn commisje.'

Chiclette

Betekenis: kauwgum.

VB: "Vint toch, gistern woar ek an't veugeln mè Sabrina - veilig wi, zie gerust - en zegt Sabrina 'ey keppe, 't zit e gat in je condoom!'. Kzegn 'Ort eki ier, Sabrina, beter e gat in me condoom dan e condoom in me gat, hahaha, en stopt e ki mè chiekn. Gift e ki je chiclette ier, dak da gat kun' stopn. En ton è me voartgedoan. Sjiek é, aj e bitje handig angeleid zyd."

Controarje

Betekenis: tegendraads (maar vooral gebruikt in de ontkennende betekenis, zijnde 'meegaand')

VB: "Vint toch, 'k en gistern de broere van me lief vo den eeste ki gezien achter datn vuuf joar kortgezeetn et voer oto's te tjoepen, en kmoete 't zegn lik of dat' is: j'is em nie controarje wi. Je zit wel dikkerst te kiekn no men otosloters, mo voe de reste ne hjil vriendelijke kèrel. Ge zoed da nie zegn datn em zukke verleden et."

Variant: 'integendeel', zoals in "Em?! Mijn oto tjoepn? Controarje, j'et gistern 't slot van me deure vermakt!"

Corsuus

Betekenis: kwansuis, opzettelijk toevallig.

VB: "Vint toch, 'k en miene dealer gistern nog e bitje get! 'k Pakte e pilje van em en 'k deedn corsuus of dak een attakke deedn en nerevieln up de groend. Je zag mie, en je liep direct weg, zo zere of datn koste! Ow wacht, 'k an ik wel ol betoald en nog men stuff nie get. Shit."

Beiers

Betekenis: bessen.

VB: "Vint toch, w'en gistern beiers wist gon trekn in den of van memé en w'en us direct in 't zunje gezet en e hjil verziep uutgeetn! Met drien! En vandoage zit ek ol hjil den dag up de pot. 't Glazeur kleurt zelfs ol road."

Afgeleide:

Broambeiers: braambessen.

Boai

Betekenis: trui, pull.

VB: "Vint toch, is dat toch e bende zjiveroars, die vriendin' van mie. Kzein gistern tegen under dak in de C&A werkn, bie de sectie boais. Komn ze ier vandoage toe en vroagn ze 'awel, woa zyn ol die snelle gastn nu?! Bend' onnozeloars. Ze ken' wok e ki e liedje van Air, wi."

Bekn

Betekenis: golven (in het kapsel).

VB: "Vint toch, 'k zyn redelyk content van mien oar, mo 't enigste die enorm up me systèèm werkt is 't feit da'k van die bekn één da'k der mo nie kunne uutkamn. Nu ja, g'et bek-oar of g'et et nie zeker?"

Afgeleide:

' 't is ol gin oar snien, 't zyn die bekn': vaak is een klus wel behoorlijk makkelijk te klaren, maar zijn het die kleine onhebbelijkheden en die laatste loodjes die het toch nog weer moeilijk en lastig maken.

Bère

Betekenis: super, machtig (uitroep van verrukking).

VB: "Vint toch, w'en gistern noa Bellewoarde gewist, 't was kweetnie wukke schoon were en toch nie vele volk én k'en Jelle Cleymans in 't woater zien voln. 't Was bère."

Bachtn

Betekenis: achter.

VB: "Ak ik bie Geert Lambert zyn, toen kuk doen lik of dak weggetoverd zyn. Mor eiglyk stoak der geweun bachtn. Vint toch, j'is ton zogezeid vermoagerd. Tussen zn tèèn zeekre!"

Afgeleide:

Noa bachtn goan: het toilet opzoeken voor de grote boodschap.

Buus!

Betekenis: patat! vlam!

VB: "Vint toch, 'k stoa'kik doa geweun te wachtn toet da miene dealer toekomt mè mie speitn, en buus!, 't riedt e camionette tegen e stoake! Beist dak der stoan up te kiekn!"

Variant: 'ne buus', zoals in 'da gaf nog e bitje ne buus, at die camionette tegen die stoake reed'.

Bucht

Betekenis: Rommel, iets van zeer povere kwaliteit.

VB: "Vint toch, noem je gie da goe marchandise? 'k Wille me piente opentrekn dermee, en 'k en de stele in mn andn. Ik noemn da bucht!"

Variant: maandstonden, zoals in: "z'Is nie vele van zegs, mo ja, ze zit met eurne bucht."

Bijst / Beist

Betekenis: tijdens, terwijl, ondertussen.

VB: "Vint toch, beist da we doa stoen te wachtn kwam der doar één achter mie in de reke stoan, mo stienkn! Mo stienkn! Peur zwjit van vier doagn oed, nie te doen. Je stoenk zo stief dat de vetplantn an 't loket under oarn lietn angn. Oftewel was da van ditte."

Maar dus ook: "Zet gie kafje, kgoan ik beist den toafel zetn."

Beklystern

Betekenis: Besmeuren, bekladden, in de letterlijke betekenis van het woord.

VB: "Vint toch, de veugels èn doa gistern up den eletriekedroad boven mienen oto gezeetn en téén en tandre loatn voln van stroent en hjil de kapoo van mienen Opel Manta is beklysterd! Kgon serieus meugn frotn voe die vuuligheid doa nog of te kriegn. En morgn moek ne trouw voern!"

Beddezjèkers

Betekenis: paardenbloem.

VB: "Vint toch, hjil da land achter uznen of stoat vul van de beddezjèkers. K'zient ol gebeurn dat da bie 't minste wiendje ol noar ier goat overwoain. Verdik'ogliek nji!"

Nen bloatn

Betekenis: Een ietwat saai uitziende man, eerder onknap en lichtjes boers. Wegens al zijn betekenisloosheid grenst zijn gezicht bijna aan het lachwekkende. Alain Vandam is een mooi voorbeeld van 'nen bloatn'.

VB: "Vint toch, is ze zie doámee getrouwd?! Mo zukne bloatn! Zen oar in e spletje, zen imdje in zyne broek, 't is lik één van Happy Days of toch zeker van de joarn tsjeventig!"

Buukepit(je)

Betekenis: navel.

VB: "Vint toch, da wuuvje eur buukepitje was zékers drie santimeters diepe! En asse nerezit up e bepoalde maniere kan ze't gebruukn als stoandertje voer eur breinoaldn!"

Bleitn

Betekenis: huilen, wenen.

VB: "Vint toch, ak ik zukne triestige film zien worin dat er een ertejoengsje zyn moeder ziet doadgoan, ton moek ik oltied direct begun' bleitn'."

Afgeleiden:

1. Ne bleitre: een sikkeneurig iemand, een vitter, iemand die zaagt voor het minste.
VB: 'Vint toch, is da ne bleitre. Je moed eki vuuf minuutn elpn en 't stoat em ol nie an.'

2. E bletse/ E bleitekoesse: een baby of kind bij wie de waterlanders altijd vlug klaarzitten om neer te storten.
VB: 'Vint toch, da kind van de gebeurs is nog e bitje e bleitekoesse! K'en vannacht geen oge toegedoen met ol die bleitienge!'

3. Bleitienge / Bleitesoepe: geween, gehuil, vooral bij kinderen.
VB: 'Vint toch, uzne Kenji bokte doa mè zn knietjes tegen de gloeiende barbecue, 't was nog e bitje bleitienge wi!'
('Bleitesoepe' wordt vooral gebruikt door ouders die hun huilend kind willen aanmanen er mee op te houden, of wanneer er een op til zijnde huilbui voorspeld wordt (bv. wanneer het kind net van een speeltuig gevallen is): 'jah, 't zal sebiets were bleitesoepe gon zyn.'

Affesseern

Betekenis: voortmaken, vooruitgang boeken.

VB: "Vint toch, een eure geleen moest je der nog an begun en nu ej ol gedoan, ge affesseert gie nog e bitje!" (Mogelijke bijkomende vraag: 'ge zie gie zeker van een oaze gepoept?')

Nvdr: Akkoord, het betreft hier wel een leenwoord uit het Frans, namelijk van 'avancer', maar gezien het toch al behoorlijk verbasterd is vond ik het hier wel op zijn plaats.

Antiedn

Betekenis: tijdig, vroeg, mooi op tijd.

VB: "Vint toch, wuk is da mè joe, ge zied e ki nie te loate, integendjil, ge zied serieus antiédn!"

Pseudoniem: 'tie(r)lijk'.

Andjoen

Betekenis: ui, ajuin.

VB: "Vint toch, de troan' sprieng'n in men oogn ak ik andjoens moete snien!"

Air'n

Betekenis: verdragen.

VB: "Vint toch, was dat doa warme in die wachtzoale, 'k kostn't verre nie air'n!"

Variant: 'Ge zoe't gie wel air'n!', wat betekent 'nogal wiedes dat je er niks op tegen hebt!', zoals wanneer een echtgenoot eventjes zijn voeten opheft vanop de poef zodat zijn vrouw er onderheen kan stofzuigen.

Astrabansje (Astrabanche)

Betekenis: Chaos, plotse drukte (vaak door een onvoorziene gebeurtenis), een situatie waarbij alles op stelten staat.

VB: "Vint toch, was dat doar een astrabansje in da frietekot toen dat diene dikzak zin dochter van vuuf joar in da kokend vet liet voln!"

Pseudoniem: 'Ramulte'.